Niemand in de luchtvaartbranche is het ontgaan: per 29 oktober 2017 zijn veel vrachtvluchten niet langer welkom op Schiphol. Ook de oorzaak is bekend: de grens van het binnen het Alders-akkoord afgesproken maximale aantal van 500.000 vliegbewegingen tot 2020 komt dit winterseizoen in zicht. Om te voorkomen dat vrachtvliegtuigen Schiphol gaan mijden en er heel veel banen op de tocht komen te staan, moet er snel een oplossing worden gevonden. De Local Rule kan uitkomst bieden.
De vrachtvluchten die niet meer welkom zijn, zijn vluchten die gedurende een aaneengesloten periode van vele tientallen jaren door full freighter vliegtuigen tot nu 60% van alle vrachtoperaties op Schiphol uitvoerden. In 2016 waren dat circa 17.800 vluchten en dat is slechts 3.5% van alle vliegbewegingen op Schiphol. Die 3.5% levert wel een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de regionale en de Nederlandse economie. In de keten van bedrijven die zich op Schiphol met luchtvracht bezighouden, zoals afhandelaars, luchtvaartmaatschappijen, truckers en logistieke dienstverleners, zijn circa 25.000 personen werkzaam. Dit alles komt op de tocht te staan als de vrachtvliegtuigen Schiphol moeten mijden. Alle reden dus voor ACN, EvoFenedex en Transport & Logistiek Nederland om gezamenlijk tot actie over te gaan. Daarbij worden ze geruggesteund door de Fenex en sector Luchtvaart van het FNV.
Gedwongen vertrek
Om veilig te opereren, hebben full freighters een landingsbaan nodig van rond de 3000 meter en bij slecht weer zelfs meer. Die banen bestaan in Nederland alleen op Schiphol. Daar niet mogen landen, betekent dus een gedwongen vertrek van die vliegtuigen naar buitenlandse luchthavens. Daar zijn ze meer dan welkom!
Historische rechten
Dit winterseizoen komt de grens in zicht van het binnen het Alders-akkoord afgesproken maximale aantal van 500.000 vliegbewegingen tot 2020. Onze nationale slotcoördinator zag zich daarom voor het eerst genoodzaakt de regels voor de toekenning van slots minutieus toe te passen. Dit betreft met name de 80/20 regel: voor verkregen slotseries moeten luchtvaartmaatschappijen ook daadwerkelijk voor 80% én op de afgesproken tijdstippen zijn gevlogen. Lukt dat niet, dan is die maatschappij voor 100% deze slots kwijt voor het volgende, corresponderende seizoen. Dit zijn de befaamde historische rechten, ofwel Grandfather Rights.
Niet te plannen
Voor passagiersvluchten is het nakomen van de 80/20 regel wel te doen. Retourvluchten zijn daar een gegeven en een dienstregeling is goed te maken en na te leven. Voor vrachtvliegtuigen ligt dat anders. De vraag van verladers naar hun capaciteit is sterk volatiel en niet te plannen. Vrachtmaatschappijen weten meestal niet wanneer hun klanten lading hebben te vervoeren. Dat maakt het onmogelijk om een half jaar van tevoren aan te geven welke vluchten zij op welk uur zullen uitvoeren.
Wel historie, geen rechten
Veel full freighter operators hebben een lange historie van vluchten op Schiphol, maar hebben geen historische rechten kunnen opbouwen. Wel historie, maar geen rechten. Bij de toewijzing van slots zijn zij aangewezen op wat de ‘historici’ hebben overgelaten in de slotpool of op slots die ongebruikt aan die slotpool zijn teruggegeven (de reserveslots of ad hoc slots). En zo heeft de stringente toepassing van de 80/20 regel tot onbedoeld neveneffect dat veel full freighter operators het aantal toegewezen slots drastisch ingeperkt zien. Hierdoor moeten zij hun operatie geheel of gedeeltelijk naar het buitenland verplaatsen. En dat is zeker een ongewenst effect voor de BV Nederland.
Passagiers- vs vrachtvliegtuigen
De regels voor de toewijzing van slots zijn Europese regels. Dat geldt ook voor de 80/20 regel en daaraan kan niet getornd worden. Anders gezegd: de rechten van ‘historici’ mogen niet worden aangetast. Verder mag er niet worden gediscrimineerd naar nationaliteit en mag een oplossing niet alleen gelden voor een of meer met name genoemde luchtvaartmaatschappijen. Wat wél is toegestaan en in de praktijk ook op andere luchthavens gebeurt, is een onderscheid maken tussen passagiers- en vrachtvliegtuigen. Een full freighter gebruikt vliegtuigen die zodanig zijn geconfigureerd dat daarmee – behalve vrachtbegeleiders – geen passagiers kunnen worden vervoerd. Dat is zo afwijkend van een passagiersvliegtuig dat een verschillende behandeling bij de toewijzing van slots geen discriminatie betekent. En zo ontstaat het beeld van een regeling die alleen van toepassing is op vrachtvliegtuigen en dat alleen voor zover de rechten van de ‘historici’ niet worden gekort.
Lokale richtlijn
Hoe kan dat worden ingepast in de Europese regelgeving inzake de toewijzing van slots, de EU Slotverordening? Dan komt de inmiddels al vaak gehoorde Local Rule in beeld: een lokale richtlijn, die alleen geldt op de luchthaven Schiphol. Een Local Rule is een instructie aan de slotcoördinator voor de verdeling van slots. In dit geval geeft de voorgestelde Local Rule de slotcoördinator de mogelijkheid om aan full freighters een zekere prioritering te verlenen bij toewijzing uit de pool van de eerder genoemde reserveslots of ad hoc slots. Op deze manier wordt de EU-regelgeving, met name de rechten van historici en het non-discriminatiebeginsel, geëerbiedigd.
Geen uitbreiding
In lijn met het Alders-akkoord beoogt de Local Rule geen uitbreiding van de full freighter vluchten. Iedereen – ook de full freighters – doet een pas op de plaats. Het aantal aan iedere full freighter toe te kennen slots is gemaximeerd tot het aantal slots dat in het corresponderende vorige seizoen is gevlogen. Daarmee bereiken we dat de vrachtmaatschappijen niet uit de markt worden gedrukt door andere verkeerssegmenten die wél kunnen voldoen aan de 80/20 regel.
Draagvlak voor motie
Zo ligt er dus een serieus voorstel op tafel om – zonder aantasting van de historische rechten van anderen – de full freighter vluchten voor Schiphol te behouden. Op deze manier komt de werkgelegenheid die de full freighter operaties genereren voor Schiphol, de regio en de BV Nederland als geheel, evenmin in gevaar. De vraag is nu bij wie de verantwoordelijkheid voor de aanname van een dergelijke regeling ligt. In eerste instantie is dat een zaak van het adviesorgaan inzake de slotcoördinatie in Nederland: het Coordination Committee Netherlands. Maar de uiteindelijke verantwoordelijkheid berust bij de minister van Infrastructuur en Milieu, althans de staatssecretaris I&M. Er lijkt in de Tweede Kamer draagvlak te zijn voor een motie over dit onderwerp.
Snel schakelen
Tot slot: de regeling van de Local Rule zou vóór aanvang van het winterseizoen op 29 oktober 2017 in werking moeten treden. Anders zien de full freighter operators zich genoodzaakt hun operaties naar buitenlandse luchthavens te verplaatsen. Er moet dus snel geschakeld worden. Dat kan, want op de luchthaven van Heathrow is recent Local Rule 2 in werking getreden op basis waarvan de slotcoördinator slotaanvragen van full freighters uit de pool van reserve- of ad hoc slots kan prioriteren. Van enige strijd met het non-discriminatiebeginsel was daarbij geen sprake. Wat zij kunnen, kunnen wij zéker. Toch?
Frans Vreede
Be the first to comment on "Frans Vreede “Local Rule kan vrachtvluchten redden”"